Bronopol trong nuôi trồng thủy sản: Công dụng, liều lượng và lưu ý sử dụng an toàn

Tin tức

Bronopol trong nuôi trồng thủy sản: Công dụng, liều lượng và lưu ý sử dụng an toàn

Ngày đăng : 17/04/2025 - 4:17 PM

Bronopol là hợp chất diệt khuẩn phổ biến trong nuôi trồng thủy sản nhờ khả năng kiểm soát vi khuẩn gây bệnh. Tìm hiểu công dụng, cách sử dụng và những lưu ý quan trọng khi dùng bronopol để bảo vệ sức khỏe tôm cá và môi trường nuôi.

Mục Lục

Bronopol là gì?

Bronopol (tên hóa học: 2-Bromo-2-nitropropane-1,3-diol) là một hợp chất hữu cơ có công thức phân tử là C3H6BrNO4. Đây là một chất kháng khuẩn phổ rộng, được sử dụng phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp như mỹ phẩm, dược phẩm, và đặc biệt là trong nuôi trồng thủy sản.

Bronopol được phát hiện vào những năm 1960 và nhanh chóng được ứng dụng nhờ đặc tính diệt khuẩn mạnh, hiệu quả nhanh, khó kháng thuốc và ít tồn dư trong môi trường nước.

Tác dụng của Bronopol trong nuôi trồng thủy sản

Trong ngành nuôi trồng thủy sản, Bronopol được sử dụng để:

Diệt vi khuẩn gây bệnh trong ao nuôi như Vibrio, Aeromonas, Pseudomonas.
Khử trùng nước ao và thiết bị nuôi.
Phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng ngoài da, mang và đường ruột ở tôm cá.
Hạn chế phát triển của nấm, nguyên sinh động vật ký sinh.
Giảm tỷ lệ chết sớm (EMS) và bệnh đốm trắng (WSSV) khi sử dụng đúng liều.

**Tác dụng của Bronopol trong nuôi trồng thủy sản**

Cơ chế hoạt động của Bronopol

Bronopol hoạt động dựa trên cơ chế phá vỡ màng tế bào vi khuẩn và làm rối loạn chức năng enzyme nội bào. Khi tiếp xúc với nước, Bronopol phân hủy tạo thành formaldehyde – một chất diệt khuẩn mạnh, đồng thời oxy hóa các nhóm thiol (–SH) trên enzyme, khiến vi khuẩn bị vô hiệu hóa nhanh chóng.

Ưu điểm là hoạt tính mạnh ngay cả ở nồng độ thấp (1-2 ppm) và tác dụng nhanh, giúp kiểm soát vi khuẩn trước khi chúng gây bùng phát dịch bệnh.

Liều lượng và cách sử dụng Bronopol an toàn

Tùy theo mục đích sử dụng, điều kiện ao nuôi, và đối tượng nuôi mà liều dùng Bronopol có thể thay đổi. Dưới đây là liều lượng tham khảo:

Mục đích sử dụng	Liều lượng đề nghị	Tần suất sử dụng
Khử trùng nước ao	1 – 3 ppm	1 – 2 lần/tuần
Diệt khuẩn trước thả giống	2 – 4 ppm	1 lần trước thả 3 – 5 ngày
Điều trị bệnh ngoài da	3 – 5 ppm	Liên tục 2 – 3 ngày
Phòng bệnh định kỳ	1 ppm	Mỗi 5 – 7 ngày

Cách sử dụng:

Hòa tan Bronopol với nước sạch, tạt đều khắp ao vào sáng sớm hoặc chiều mát.
Không sử dụng cùng lúc với vi sinh vật có lợi (probiotic).
Tránh dùng lúc nhiệt độ nước cao > 32°C hoặc pH > 8.5.

Các loại bệnh thủy sản phổ biến được kiểm soát bởi Bronopol

Bronopol có hiệu quả cao với nhiều loại bệnh gây ra bởi vi khuẩn, vi nấm và ký sinh trùng:

Tôm:

Bệnh hoại tử gan tụy cấp (EMS)
Bệnh đường ruột do vi khuẩn Vibrio
Nấm mang
Đốm đen ngoài vỏ

Cá:

Xuất huyết do Aeromonas
Viêm da, lở loét
Bệnh mù mắt, thối mang
Bệnh nấm thủy mi (Saprolegnia)

Sử dụng Bronopol đúng cách có thể giảm tỷ lệ tử vong tới 70 – 80% trong giai đoạn đầu phát bệnh.

Ưu điểm và nhược điểm khi sử dụng Bronopol

Ưu điểm:

Phổ kháng khuẩn rộng.
Hiệu quả nhanh.
Dễ sử dụng, giá thành hợp lý.
Không gây kháng thuốc như kháng sinh.
Phân hủy sinh học, ít tồn dư trong nước.

Nhược điểm:

Gây kích ứng nếu tiếp xúc trực tiếp với da, mắt.
Dễ bị giảm hiệu lực nếu pH cao hoặc nước bẩn.
Không được lạm dụng vì có thể gây ức chế hệ vi sinh vật có lợi.

Những lưu ý quan trọng khi dùng Bronopol

Không sử dụng đồng thời với probiotic, enzyme hoặc vi sinh xử lý đáy.
Không dùng liên tục quá 3 ngày nếu không có chỉ định chuyên môn.
Khi pha và tạt Bronopol, nên mặc đồ bảo hộ, khẩu trang và găng tay.
Tránh đổ trực tiếp Bronopol xuống đáy ao hoặc gần máy sục khí.
Không sử dụng Bronopol trong ao nuôi có cá cảnh, cá giống, tôm post nhỏ dưới 1g/con.

Bronopol và môi trường: Có gây hại không?

Bronopol được xem là chất có khả năng phân hủy sinh học tốt, ít tồn dư trong môi trường nước nếu sử dụng đúng liều. Tuy nhiên, khi lạm dụng hoặc xả thải không qua xử lý, Bronopol có thể:

Gây ức chế vi sinh vật có lợi trong ao và môi trường xung quanh.
Gây ô nhiễm nguồn nước mặt nếu không được trung hòa trước khi thải ra môi trường.

Vì vậy, người nuôi cần tuân thủ liều lượng và không thải trực tiếp nước chứa Bronopol ra ngoài môi trường.

Các sản phẩm Bronopol phổ biến trên thị trường

Hiện nay, Bronopol được phân phối rộng rãi dưới nhiều dạng như bột, dung dịch hoặc kết hợp cùng các hoạt chất khác:

Brono-Aqua 20% – Dạng dung dịch, dùng trong ao nuôi tôm.
BronoPro 98% – Dạng bột nguyên chất, pha loãng trước khi sử dụng.
BKC + Bronopol – Kết hợp diệt khuẩn – xử lý nước – khử trùng hiệu quả.
Sanitron-B – Sản phẩm diệt khuẩn nước cao cấp có chứa Bronopol.

Người dùng nên chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, thương hiệu uy tín, tránh hàng trôi nổi kém chất lượng.

Tổng kết

Bronopol là một giải pháp hiệu quả và phổ biến trong nuôi trồng thủy sản nhờ khả năng kháng khuẩn mạnh, an toàn và ít gây kháng thuốc. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân thủ đúng liều lượng, thời điểm và biện pháp an toàn để đạt hiệu quả tối ưu mà không ảnh hưởng đến sức khỏe vật nuôi, người nuôi và môi trường.

Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp xử lý nước ao, phòng bệnh cho tôm cá một cách hiệu quả và nhanh chóng – Bronopol là lựa chọn không thể bỏ qua.